کود فروت ست (Fruit Set Fertilizer) یکی از پرکاربردترین ترکیبات تغذیه‌ای در کشاورزی مدرن است که نقش کلیدی در افزایش تشکیل میوه، بهبود کیفیت محصول و کاهش پدیده سال‌آوری دارد. این کود معمولاً ترکیبی از بور، روی، مولیبدن و نیتروژن است که هرکدام از این عناصر وظیفه خاصی در فرآیند گرده‌افشانی، لقاح و تبدیل گل به میوه دارند.
استفاده صحیح از فروت ست می‌تواند تفاوت چشمگیری در عملکرد باغ ایجاد کند؛ باغدارانی که از این محلول به‌موقع و به‌درستی استفاده می‌کنند، معمولاً شاهد افزایش چشمگیر باردهی، بهبود اندازه و شکل میوه‌ها و کاهش ریزش گل و میوه خواهند بود.
مطالعه این مقاله به‌ویژه به کشاورزان و باغدارانی توصیه می‌شود که:
- قصد دارند عملکرد درختان میوه خود را به حداکثر برسانند.
- با مشکل ریزش میوه‌های تازه تشکیل‌شده روبه‌رو هستند.
- می‌خواهند از تجربیات علمی و عملی برای زمان و روش مصرف فروت ست آگاه شوند.
کود فروت ست چیست و از چه عناصری تشکیل شده است؟
کود فروت ست یک ترکیب تغذیه‌ای ویژه است که بطور اختصاصی برای افزایش تشکیل میوه و بهبود کیفیت باردهی در درختان میوه طراحی شده است. برخلاف بسیاری از کودها که تنها روی رشد رویشی یا عمومی گیاه تأثیر دارند، فروت ست بطور مستقیم بر فرآیندهای گلدهی، گرده‌افشانی، لقاح و تبدیل گل به میوه اثر می‌گذارد.
ترکیبات اصلی فروت ست:
۱.بور
- نقش: افزایش جوانه‌زنی دانه گرده، رشد لوله گرده و لقاح بهتر گل‌ها.
- کمبود بور باعث ریزش گل و میوه‌های تازه تشکیل‌شده می‌شود.
۲.روی
- نقش: فعال‌سازی آنزیم‌ها و هورمون‌های مؤثر در تقسیم سلولی.
- کمبود روی موجب کوچک شدن برگ‌ها و کاهش تشکیل میوه می‌شود.
۳.مولیبدن
- نقش: بهبود متابولیسم نیتروژن و افزایش استحکام گل‌ها و میوه‌های جوان.
- کمبود آن می‌تواند باعث ضعف گل‌ها و کاهش باردهی شود.
۴.نیتروژن
- نقش: افزایش سبزینگی و رشد رویشی گیاه.
- کمبود آن باعث بروز زردی در گیاه می‌شود.
تفاوت فروت ست با سایر کودها:
- فروت ست یک کود هدفمند است که تمرکز آن بر افزایش باردهی می‌باشد در حالی که بسیاری از کودهای دیگر بیشتر روی رشد رویشی (برگ و ساقه) تأثیر دارند.
- استفاده به‌موقع و اصولی از آن می‌تواند سال‌آوری را کاهش دهد و عملکرد اقتصادی باغ را پایدار نگه دارد.
مزایای استفاده از کود فروت ست برای درختان میوه:
کاربرد فروت ست در زمان مناسب می‌تواند تأثیر چشمگیری بر سلامت درخت و میزان محصول داشته باشد. مهم‌ترین مزایای آن عبارتند از:
۱. افزایش تشکیل میوه
- عناصر بور و روی موجود در این کود به بهبود گرده‌افشانی و لقاح کمک می‌کنند.
- نتیجه: افزایش تعداد میوه‌های تثبیت‌شده روی درخت و کاهش ریزش گل‌ها.
۲. بهبود کیفیت میوه‌ها
- میوه‌های تشکیل‌شده در اثر مصرف فروت ست، بزرگ‌تر، خوش‌فرم‌تر و یکنواخت‌تر هستند.
- در پسته و بادام، این کود باعث افزایش درصد خندانی و کاهش پوکی می‌شود.
۳. کاهش پدیده سال‌آوری
- سال‌آوری یا تناوب باردهی یکی از مشکلات باغداران است.
- با مصرف فروت ست، تعداد جوانه‌های بارور درخت در سال آینده بیشتر شده و عملکرد باغ پایدار می‌ماند.
۴. افزایش مقاومت درخت نسبت به تنش‌ها
- وجود عناصر ریزمغذی در فروت ست باعث تقویت سیستم ایمنی گیاه می‌شود و مقاومت درختان در برابر تنش‌های گرمایی، سرمایی و خشکی افزایش می‌یابد.
۵. اقتصادی بودن و بازگشت سرمایه
- استفاده از فروت ست با هزینه‌ای نسبتا پایین می‌تواند افزایش چشمگیری در عملکرد محصول ایجاد کند.
- در باغات میوه، حتی ۱۰ تا ۲۰ درصد افزایش باردهی ناشی از فروت ست، سود قابل توجهی را برای کشاورز به همراه دارد.
زمان مناسب مصرف کود فروت ست:
انتخاب زمان درست برای محلول‌پاشی یا مصرف فروت ست بسیار حیاتی است چون تاثیر آن وابسته به مرحله رشدی درخت می‌باشد.
۱. بعد از برداشت (پاییزه)
- بهترین زمان استفاده، بلافاصله پس از برداشت محصول و قبل از ورود درخت به خواب زمستانی است.
- در این مرحله جوانه‌های گل برای سال بعد در حال تشکیل و تمایز هستند.
- محلول‌پاشی فروت ست در پاییز باعث می‌شود این جوانه‌ها مواد غذایی کافی برای گلدهی بهار آینده ذخیره کنند.
۲. اواخر زمستان (هنگام تورم جوانه‌ها)
- اگر در پاییز امکان محلول‌پاشی فراهم نشد، می‌توان فروت ست را در اواخر زمستان و هنگام متورم شدن جوانه‌ها مصرف کرد.
- این کار کمک می‌کند جوانه‌ها با نیروی بیشتری باز شوند و گلدهی یکنواخت و سالمی داشته باشند.
۳. محصولات خاص (مثل پسته و بادام)
- در این محصولات، مصرف فروت ست در پاییز اهمیت بیشتری دارد چون درختان پسته و بادام به شدت تحت تأثیر سال‌آوری هستند.
- با این کود می‌توان تناوب باردهی را کاهش داد.
نکته کلیدی:
فروت ست هرگز در زمان گلدهی یا بلافاصله پس از آن نباید مصرف شود، چون ممکن است باعث ریزش گل‌ها و اختلال در گرده‌افشانی شود.
نحوه مصرف و دُز مناسب کود فروت ست:
روش مصرف:
کود فروت ست معمولاً به صورت محلول‌پاشی استفاده می‌شود.
دُز پیشنهادی:
ممکن است بسته به برند و ترکیب تفاوت داشته باشد.
نکات مهم در مصرف:
- از آب بدون کلر استفاده کنید.
- در هوای خنک (صبح زود یا غروب) محلول‌پاشی انجام شود.
- با ترکیبات قلیایی قوی یا حشره‌کش‌ها مخلوط نشود.
- پیش از مصرف در سطح وسیع، روی یک درخت تست کنید.
جدول راهنمای مصرف کود فروت ست:
| بازه زمانی مصرف | روش مصرف | مزایا و اثرات اصلی |
| بعد از برداشت محصول و قبل از ریزش برگ‌ها | محلول‌پاشی روی شاخ و برگ | افزایش مقاومت درخت در زمستان، کاهش ریزش جوانه‌ها و جلوگیری از سال‌آوری |
| اواخر زمستان تا اوایل بهار (مرحله تورم جوانه‌ها) | محلول‌پاشی روی جوانه‌ها | تأمین سریع مواد مغذی، کمک به گلدهی بهتر، بهبود گرده‌افشانی و تشکیل میوه |
انواع کود فروت ست:
۱. فروت ست پودری اگرولایو
فروت ست پودری اگرولایو یکی از کودهای تخصصی برای تقویت رشد زایشی و افزایش کیفیت میوه است. این کود شامل عناصر کلیدی مانند نیتروژن (۴%)، پتاسیم محلول (۳/۵%)، روی (۴/۵%)، بور (۲%)، مولیبدن (۰/۵%)، آمینو اسید آزاد (۱%) و فولویک اسید (۱%) می‌باشد.
استفاده از این محصول باعث افزایش میزان گلدهی، تحریک رشد زایشی، بهبود فرآیند گرده‌افشانی و کاهش ریزش گل و میوه می‌شود. عناصر مغذی این کود به سرعت توسط برگ‌ها جذب شده و مستقیماً به جوانه‌ها منتقل می‌شوند تا درخت برای تشکیل میوه باکیفیت آماده شود. روش مصرف این کود به صورت محلول‌پاشی، آبیاری قطره‌ای یا غرقابی امکان‌پذیر است. دُز پیشنهادی محلول‌پاشی ۱/۵ تا ۳ سی‌سی در لیتر و دُز آبیاری ۵ تا ۱۰ لیتر در هکتار است.
۲. فروت ست بورزین اینترمگ
فروت ست بورزین اینترمگ یک کود تخصصی پودری است که با تمرکز بر عناصر بور و روی تولید شده است. این کود حاوی ۱۱% بور محلول و ۵% روی محلول است که برای افزایش عملکرد و کیفیت میوه‌ها بسیار موثر است. عنصر بور نقش حیاتی در تشکیل میوه، لقاح گل‌ها و یکنواختی اندازه میوه‌ها دارد و به فعالیت آنزیم‌های کلیدی گیاه کمک می‌کند. عنصر روی نیز برای سنتز هورمون‌ها و تولید پروتئین‌های ضروری در گیاه اهمیت دارد.
این محصول قابل ترکیب با کودهای فسفردار یا نیتروژن‌دار است و برای تمامی محصولات باغی، زراعی و گلخانه‌ای کاربرد دارد. روش مصرف آن معمولاً محلول‌پاشی است و دُز پیشنهادی برای درختان میوه ۳ تا ۳/۵ کیلوگرم در هکتار و برای غلات و صیفی‌جات ۲ کیلوگرم در هکتار می‌باشد.
۳. کود سِتان (SET ON) اگرولایو
کود سِتان (SET ON) اگرولایو ترکیبی متعادل از نیتروژن (۴%)، پتاسیم محلول (۳/۵%)، روی (۴/۵%)، بور (۲%)، مولیبدن (۰/۵%)، آمینو اسید آزاد (۱%) و فولویک اسید (۱%) است که به عنوان کود تخصصی برای تحریک رشد زایشی و توسعه گل طراحی شده است.
استفاده از این کود باعث افزایش میزان تولید گل، بهبود فرآیند فروت ست، کاهش ریزش گل و میوه و پیشگیری از کمبود عناصر مغذی در گیاه می‌شود. کود سِتان در زمان تورم جوانه و پس از برداشت محصول بهترین اثرگذاری را دارد و می‌تواند هم به صورت محلول‌پاشی و هم از طریق آبیاری قطره‌ای یا غرقابی استفاده شود. دُز پیشنهادی محلول‌پاشی ۱/۵ تا ۳ سی‌سی در لیتر و دُز آبیاری ۵ تا ۱۰ لیتر در هکتار است.
جمع‌بندی:
کود فروت ست یک کود تخصصی برای افزایش گلدهی، بهبود گرده‌افشانی و تقویت میوه‌دهی در درختان، سبزیجات و محصولات گلخانه‌ای است. ترکیبات اصلی این کود شامل نیتروژن، بور، روی و پتاسیم بوده که هر یک نقش کلیدی در رشد زایشی، جلوگیری از ریزش گل و میوه، افزایش مقاومت گیاه به سرما و تنش‌های محیطی و بهبود کیفیت محصول دارند.
استفاده به‌موقع از فروت ست به ویژه بعد از برداشت و در مرحله تورم جوانه‌ها، می‌تواند میزان محصول سال آینده را بطور قابل توجهی افزایش دهد. محصولات مختلف فروت ست مانند فروت ست پودری اگرولایو، بورزین اینترمگ و سِتان اگرولایو هر یک ویژگی‌ها و ترکیبات خاص خود را دارند که بسته به نوع محصول و نیاز گیاه می‌توانند انتخاب شوند.
سوالات متداول:
فروت ست کود تخصصی است که برای تحریک گلدهی، گرده‌افشانی و افزایش کیفیت و کمیت میوه‌ها استفاده می‌شود و شامل عناصر بور، روی، نیتروژن و پتاسیم است.
بهترین زمان، بعد از برداشت محصول و قبل از ریزش برگ‌ها و همچنین مرحله تورم جوانه‌ها در اواخر زمستان یا اوایل بهار است.
این کود برای درختان میوه کاربرد دارد.
محلول‌پاشی مستقیم روی برگ‌ها می‌باشد.
ترکیب با اکثر کودها و سموم امکان‌پذیر است اما از ترکیب با مواد قلیایی غلیظ خودداری شود و همیشه دستورالعمل مصرف را رعایت کنید.
