گوجه‌فرنگی یکی از محصولات راهبردی کشاورزی در کشور ما محسوب می‌شود؛ محصولی که هم در بازار تازه‌خوری جایگاه بالایی دارد و هم به‌عنوان ماده اولیه فرآورده‌هایی مانند رب و سس، تقاضای بالایی در صنایع غذایی دارد. با این حال یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های کشاورزان در تولید این محصول، مقابله با بیماری‌هایی از جمله بیماری پژمردگی فوزاریومی گوجه‌فرنگی است که عملکرد محصول را به شدت تحت تأثیر قرار می‌دهند.
بیماری پژمردگی فوزاریومی؛ تهدید پنهان مزارع گوجه‌فرنگی
یکی از بیماری‌های شایع و خسارت‌زا، پژمردگی فوزاریومی گوجه‌فرنگی است. این بیماری قارچی در اغلب مناطق کشور مشاهده شده و در برخی موارد، می‌تواند تا ۳۵ درصد کاهش عملکرد را در پی داشته باشد. به‌ویژه در سال‌هایی که تنش دمایی بالا یا نوسانات شدید دمای شبانه‌روزی وجود دارد، شرایط برای شیوع این بیماری فراهم‌تر می‌شود.
قارچ فوزاریوم با نفوذ به ریشه و گسترش در آوندهای ساقه، مسیر تغذیه‌ای گیاه را مسدود کرده و موجب ضعف عمومی و پژمردگی شدید بوته‌ها می‌شود.
روش‌های مرسوم کنترل و محدودیت‌های آن
در شرایط بحرانی بسیاری از کشاورزان به مصرف قارچ‌‌کش‌های شیمیایی روی می‌آورند. اگرچه استفاده از برخی سموم سیستمیک می‌تواند به کنترل نسبی بیماری کمک کند اما این روش با چالش‌های متعددی همراه است:
- افزایش باقی‌مانده سموم در میوه‌ها که سلامت مصرف‌کننده را تهدید می‌کند.
- برهم خوردن تعادل زیستی خاک و آسیب به میکروارگانیسم‌های مفید
- اتلاف بخش زیادی از سموم در خاک به دلیل جذب غیر هدف یا تخریب سریع
- افزایش هزینه‌های تولید و کاهش بهره‌وری اقتصادی
راه‌حل پایدار: استفاده از ترکیبات بیولوژیک
دکتر اسکندری در این خصوص تاکید می‌کند که: «راهکار علمی و مؤثر، بهره‌گیری از ترکیبات بیولوژیک محافظ ریشه به‌صورت پیشگیرانه است.» به‌ویژه ترکیباتی که بر پایه باکتری‌های مفید مانند Bacillus subtilis طراحی شده‌اند، می‌توانند به‌صورت طبیعی با عوامل بیماری‌زا مقابله کرده و از ریشه گیاه در برابر قارچ‌های خاک‌زاد محافظت کنند.
یکی از این ترکیبات بیولوژیک مؤثر، محصول بایوویتال است. این ترکیب با مستقر شدن در ناحیه اطراف ریشه (ریزوسفر) نه‌تنها مانع استقرار و گسترش قارچ فوزاریوم می‌شود بلکه با تولید متابولیت‌های دفاعی، مقاومت طبیعی گیاه را در برابر تنش‌های محیطی نیز افزایش می‌دهد.
نکته کلیدی: استفاده پیشگیرانه و منظم
موثر بودن ترکیبات بیولوژیک در گرو شروع زودهنگام مصرف، تکرار منظم و هماهنگی با شرایط اقلیمی و مزرعه‌ای می‌باشد. بهتر است کشاورزان پیش از شیوع بیماری از این ترکیبات استفاده کنند تا گیاهان فرصت تقویت و ایمن‌سازی داشته باشند. در شرایط طغیان بیماری، تلفیق ترکیبات بیولوژیک با مقدار دقیقی از سموم منتخب، کارآیی کنترل بیماری را به‌مراتب افزایش می‌دهد.
پیام پایانی
استفاده از ترکیبات بیولوژیک مثل بایوویتال از روش‌هایی هستند که به جای جنگ با طبیعت با کمک میکروارگانیسم‌های مفید، توازن را به خاک و گیاه بازمی‌گردانند.
گروه فنی شرکت‌های اکیدا با بهره‌گیری از کلینیک تخصصی، آماده ارائه مشاوره و پشتیبانی در زمینه مدیریت بیماری‌های گوجه‌فرنگی است.
